توحید عبادی از دیدگاه قرآن

آنچه که در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته بعد از بیان کلیات، معنی لغوی و اصطلاحی توحید و عبادت و همچنین تقسیمات توحید، تشریح و توضیح بعضی از آنها و در نهایت اقسام عبادات مورد توجه قرار گرفته و سپس مفهوم توحید عبادی و اینکه تنها باید او را پرستش نمود و عبادت منحصر به اوست، دلیل این انحصار هم، هریک از اوصاف باریتعالی به ویژه خالقیت، ربوبیت و غیره است، طی دو بخش در فصل سوم بیان گردیده. در فصل بعدی به فلسفه توحید عبادی همت گماشته شده، از نظر نگارنده تحقق بخشیدن به فلسفه آفرینش یعنی کمال و تقرب به درگاه الهی، تحصیل تقوا، شناخت صراط مستقیم، شکر و سپاس گذاری از نعمت های خدا، فلسفه عبادت موحدانه شمرده شده است. مراتب کمال توحید که عبارتند از توحید در توکل، توحید در خوف و خشیت، توحید در محبت توحید در رجاء و غیره، بحث بعدی است که مورد بررسی قرار گفته است. آنگاه موانع توحید عبادی اعم از نظری و عملی که عبارتند از حس گرایی، تقلید از نیاکان، گناه، حب دنیا، و غیره در فصل ششم بیان گردیده است. در فصل هفتم ضمن بر شمردن معنی لغوی، اصطلاحی و اقسام شرک، جهل، حس گرایی، تقلید از نیاکان، توهم منافع، پیروی از هوای نفس، و القائات شیطانی از انگیزه های آن دانسته شده است. در فصل آخر هم رابطه توحید عبادی و توسل مورد کنکاش قرار گرفته و چنین نتیجه گرفته شده که سنت توسل در همه عالم هستی حاکم است توسل به ذوات مقدس علاوه بر اینکه هیچ گونه تضادی با توحید ندارد از دیدگاه آیات و روایات عین توحید دانسته شده است زیرا توسل در مواردی که توضیح داده شد فقط به اذن "الله" است، و تاثیر واسطه هم از ناحیه اوست.